Vì sao “thần đồng” ngày xưa, khi lớn lên lại… rất bình thường?

Vì sao “thần đồng” ngày xưa, khi lớn lên lại… rất bình thường?
Ngày nhỏ, có những em bé học đâu nhớ đó, làm toán nhanh, viết văn hay, liên tục đứng đầu lớp. Cha mẹ, thầy cô nhìn vào mà kỳ vọng: “Đứa này lớn lên thể nào cũng thành tài.”
Nhưng rồi… mười năm, hai mươi năm sau, khi gặp lại, ta nghe những câu nói rất khác:
“Tưởng nó giỏi lắm cơ mà…”
“Hồi nhỏ nổi lắm, mà giờ cũng bình thường thôi…”
Điều gì đã xảy ra? Tại sao một đứa trẻ từng tỏa sáng lại không giữ được ánh sáng ấy khi bước vào đời?
1. Chúng ta đã đánh giá sai sự “xuất sắc”
Trong nhà trường, chúng ta thường dùng điểm số để đo một đứa trẻ. Học giỏi – tức là thông minh. Thuộc nhanh – tức là xuất chúng.
Nhưng thuộc nhanh chỉ cho thấy khả năng ghi nhớ. Mà trí tuệ thật sự, lại nằm ở chỗ biết ứng biến, sáng tạo, giải quyết vấn đề và biết sống có giá trị cho người khác.
Nếu chỉ học để thi, chỉ thuộc để được điểm cao, thì khi bước vào cuộc đời – nơi không ai cho điểm hay phát thưởng – những gì ta có sẽ sớm trở nên lỗi thời.
2. Lời khen sớm tạo ra áp lực ngầm
Một đứa trẻ lớn lên trong vòng hào quang “con nhà người ta” rất dễ sợ sai. Nó không còn dám thử, không dám thất bại. Vì thất bại đồng nghĩa với mất danh.
Và từ đó, nó chọn an toàn. Chọn những gì dễ làm, dễ đạt. Nhưng trưởng thành thật sự lại chỉ đến qua va chạm, thất bại, và vượt qua chính mình.
3. Thiếu rèn luyện kỷ luật và tự học
Trẻ thông minh bẩm sinh thường không được rèn tính kiên trì. Vì cái gì cũng làm được dễ dàng, nên lâu dần trở nên lười nỗ lực. Nhưng cuộc đời không ban phát phần thưởng mỗi ngày. Chỉ những ai có nội lực tự học, có kỷ luật bền bỉ mới đi đường dài được.
Người ta không ngã vì dốt, mà ngã vì kiêu – lười – ỷ lại.
4. Thiếu kỹ năng sống và nội tâm vững vàng
Học giỏi không có nghĩa là biết sống. Đời không kiểm tra bằng đề toán – mà bằng áp lực, mâu thuẫn, thất bại, phản bội.
Một người có thể đạt 10 điểm Văn nhưng lại không biết diễn đạt điều mình muốn. Có thể giỏi Toán nhưng không biết làm việc nhóm. Và khi thiếu kỹ năng mềm, thiếu nội tâm vững – thì rất dễ bị gãy khi bước vào đời.
Vậy điều gì mới là “xuất sắc” thật sự?
Không phải điểm số.
Không phải giấy khen.
Mà là tính cách, thái độ sống, năng lực tự học, và khả năng không gục ngã trước cuộc đời.
Một đứa trẻ có thể không giỏi ngay từ đầu, nhưng nếu có nội lực vững, biết học từ sai lầm, và không ngừng tiến lên – thì rồi sẽ tỏa sáng theo cách của riêng nó.
Hãy thôi chỉ tự hào vì con được điểm cao, mà hãy biết trân trọng:
Con có biết đối diện với thất bại không?
Con có tự học khi không ai nhắc không?
Con có tử tế và sống có trách nhiệm không?
Vì trong hành trình dài của đời người, chỉ có nội lực thật sự mới giúp con đứng vững – đi xa – và sống một đời đáng sống.